- τίγρης
- (Ντιτζλέ τουρκικά, Ντίτζλα αραβικά). Ποταμός της νοτιοδυτικής Ασίας, στη Μεσοποταμία, που εκβάλλει στον Περσικό (ή Αραβικό) Κόλπο, αφού συμβάλει με τον Ευφράτη στην Κούρνα και σχηματίσει το Σατ αλ-Άραμπ, ένα μεγάλους μήκους ποταμό (190 χλμ.), που εκβάλλει στη θάλασσα Φάο (Αλ-Φάου), προς τα ΒΑ του νησιού Μπουμπιγιάν. Ο Τ. πηγάζει στο Κουρδιστάν από τη Λίμνη Χαζάρ και κατεβαίνει προς τα ΝΑ διαρρέοντας τα ανάγλυφα του Ταύρου (Γκιουνέι Ντογού Τοροσλάρ) και βρέχοντας τη Μαντέν και τη Ντιγιαρμπεκίρ. Ύστερα από ρου περίπου 450 χλμ. σε τουρκικό έδαφος, αποτελεί, για ένα τμήμα σχεδόν 50 χλμ., τη μεθόριο μεταξύ του ακραίου βορειοανατολικού τμήματος της Συρίας και της Τουρκίας και για ένα τμήμα, πολύ μικρότερο, μέρος της μεθορίου Συρίας - Ιράκ, εισδύοντας τέλος στην χώρα αυτή. Στο ιρακινό έδαφος περνά από τη Μοσούλη (Αλ-Μαουσίλ), την Τικρίτ, τη Σαμάρρα, την Καντιμάιν, τη Βαγδάτη, την Κουτ και την Αμάρα για να συμβάλει μαζί με τον Ευφράτη στην Κούρνα και δέχεται από αριστερά, τους μεγαλύτερους παραποτάμους του, μεταξύ των οποίων ο Αζ-Ζαμπ αλ-Καμπίρ (Μεγάλος Ζαμπ), ο Ναΐρ αζ-Ζαμπ ας-Σαγίρ (Μικρός Ζαμπ), ο Αδ - Αδαΐμ, ο Ντιάλα και ο Κάρχε.
Ο Τ. είναι ένας από τους δυο μεγάλους ποταμούς (ο άλλος είναι ο Ευφράτης), που ορίζουν την αρχαία Μεσοποταμία, η οποία πήρε την ονομασία της από αυτούς. Είναι μικρότερος (1.950 χλμ., με λεκάνη απορροής 375.000 τ. χλμ.), αλλά πλουσιότερος σε νερά από τον Ευφράτη, εξαιτίας της άφθονης εισροής των παραποτάμων του που προέρχονται από τα πλούσια σε υγρασία ανάγλυφα του ανατολικού Ταύρου και του δυτικού Ζάγρου. Η σημασία του Τ. οφείλεται σήμερα όπως και στο παρελθόν (μαρτυρίες αποτελούν τα ερείπια των αρχαίων πόλεων που χτίστηκαν στις όχθες του, όπως η Νινευΐ, η Ναμρούδ, η Ασούρ, η Κτησιφών κ.ά.) είτε στο ότι είναι πλωτός (από τις εκβολές έως τη Βαγδάτη για μεγάλα πλοία, αλλά και έως τη Μοσούλη για μικρότερα) είτε στη χρησιμοποίηση των νερών του για την άρδευση εκτεταμένων περιοχών μέσω ενός πολύπλοκου δικτύου διωρύγων, που ολοένα πυκνώνουν με την προσθήκη νεότερων.
Ο Τίγρης και ο Ευφράτης, οι δύο ποταμοί που ορίζουν την περιοχή της αρχαίας Μεσοποταμίας, όπως φαίνονται σε φωτογραφία από δορυφόρο της NASA (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov.).
Το σημείο όπου ο Τίγρης συναντά τον Ευφράτη, στο ιρακινό έδαφος, στην περιοχή της Μοσούλης.
Ο Τίγρης ποταμός περνάει μπροστά από το προεδρικό μέγαρο στη Βαγδάτη του Ιράκ (φωτ. ΑΠΕ).
* * *ο, ΝΑως κύριο όν. ο Τίγρης, -ητοςποταμός τής Μεσοποταμίαςνεοελλ.βλ. τίγρη.[ΕΤΥΜΟΛ. Βλ. λ. τίγρη].
Dictionary of Greek. 2013.